Met regelmaat plaatsen we gastblogs en ervaringsverhalen van mensen die lijden of hebben geleden aan een eetstoornis. Dit is voor veel van jullie een bron van herkenning, erkenning en motivatie. Het zijn vaak verhalen waarin ook de hulpverlening een grote rol speelt. Hoe is het eigenlijk om aan de kant van de hulpverlening te staan? Om dag in dag uit als eetstoornis professional te werken? Iedere dinsdag kan je hun kant van het verhaal lezen in de interview serie Zielzorgers op Proud2Bme. Deze week de beurt aan Elke Wezenberg en Sonja Scheurs, bieden werkzaam bij Amarum. 

Elke (rechts) is nu 6 jaar werkzaam als GZ psycholoog bij Amarum. Hiervoor werkte ze op de afdeling voor angst- en stemmingsstoornisen. Naast behandelaar is ze ook senior onderzoeker en probeert ze te achterhalen hoe en waarom mensen met Anorexia Nervosa moeite hebben met het opmerken en accepteren van emoties. Sonja (links) werkt nu 8 jaar als psychomotorisch therapeut bij Amarum en werkte hiervoor op de afdeling jeugd. Als psychomotorisch therapeut wordt ze binnen Amarum breed ingezet in verschillende programma's. Momenteel werkt ze op de klinische groep, de BED groep en ambulant volwassenen en jeugd.

Het meest belangrijk bij eetstoornis herstel?

Elke: Dat de obsessie rondom eten, lichaamsvorm en gewicht meer naar de achtergrond verdwijnt en dat mensen weer deel kunnen nemen aan het normale leven. Dat ze hun studie of baan weer kunnen oppikken en weer ongecompliceerd met familie en vrienden kunnen afspreken. Dat het gevoel van basale eigenwaarde weer toeneemt en mensen het zichzelf weer gunnen om goed voor zichzelf te zorgen. Daar hoort voldoende en gevarieerd eten natuurlijk ook bij. Vaak is hier hulp van buitenaf bij nodig. Hoe eerder hoe beter, anders wordt de gestoorde manier van omgaan met eten een gewoonte.

Sonja: Als psychomotorisch therapeut lever je een belangrijke bijdrage aan verandering in lichaamsbeleving, spanningsregulatie en lichaamsbeweging. Vooral herstel op gebied van lichaamsbeleving is belangrijk om terugval te voorkomen. Ook het ontwikkelen van een gezondere spanningsregulatie is voorwaarde voor herstel. Op gebied van beweging zit herstel in plezier en ontspanning terugwinnen op allerlei terreinen.

Meest belangrijke levensles geweest?

Elke: Dat het leven niet perfect is of hoeft te zijn. Niemand leeft 'nog lang en gelukkig'. Het leven mag een zoektocht zijn naar wie je bent, wat je wel en niet wil en of kan in het leven. Tegenslagen en negatieve emoties komen gewoon op je pad. Bij de één meer dan bij de ander. Dat leren accepteren en dan kijken hoe je ermee om kan gaan, maakt het beter te dragen. Het leven kan dan toch zeer de moeite waard zijn. Vooral als je tijdens moeilijke periodes verbinding kan zoeken met anderen, je zorgen kan delen en daar niet alleen in hoeft te staan.

Sonja: Ik sluit me wat deze vraag betreft aan bij Elke. Daarbij aansluitend: Jezelf nemen zoals je bent. Goed is goed genoeg, dus meer oordeelvrij kunnen kijken naar jezelf en daar ook naar handelen.

Moeilijk aan het werk als therapeut voor mensen met een eetstoornis?

Elke: Dat de therapeut-cliënt relatie niet altijd meteen positief en open is. Dit kan komen door hoge mate van angst voor verandering. Ook lastig kan zijn dat de interactie meestal wel vriendelijk en beleefd is, terwijl je als cliënt en therapeut niet altijd dezelfde doelen/agenda hebt voor de behandeling. Dat is niet altijd meteen heel duidelijk. Het vraagt dat je als therapeut niet alleen luistert naar wat er verbaal gezegd wordt, maar ook goed observeert en op een niet-oordelende manier het gesprek aangaat als je tegenstrijdigheden observeert tussen verbale inhoud en gedrag. 

Het moeilijkste is dat het soms niet lukt om de eetstoornis (geheel) los te laten, hoe graag we het allemaal ook willen. Wanneer dan stoppen? Hoe dan het leven vorm te geven dat er toch nog zoveel mogelijk kwaliteit is?

Sonja: Dat eetstoornisherstel met vallen en opstaan gaat. Het gaat vaak niet langs een rechte lijn omhoog, maar met veel pieken en dalen. Dit verdragen als therapeut kan soms lastig zijn. Als therapeut moet je kunnen blijven aansluiten bij het tempo en proces van de patiënt. Dit gaat soms gepaard met enorme omwegen, waarin andere behandeling eerst noodzakelijk is.

Wat maakt volledig herstel ingewikkeld?

Elke: Eetstoornissen kunnen heel hardnekkig zijn, omdat mensen er tot op zekere hoogte kracht uit kunnen halen. Ook ingewikkeld is de herinnering dat ze er in het begin veel kracht uit haalden (soort echo van een belofte blijft hangen) en dat ze nog best een lange tijd enigszins kunnen functioneren. Doorzettingsvermogen is een veel voorkomende eigenschap bij mensen met eetstoornissen en die eigenschap lijkt versterkt te worden door de eetstoornis zelf. Ergens sluiten ze zich af van emoties, ze lijken die niet meer goed op te merken. De grens van of het nog te doen is, verlegt zich langzaam.

Sonja: Daarbij aansluitend een gebrek aan hoop. Na de zoveelste teleurstelling als het leven niet dat brengt wat je ervan had verwacht.

Indrukwekkend aan jouw werk als therapeut?

Elke: Dat mensen echt kunnen herstellen van zeer ernstige eetstoornissen. Dat ze weer regie hebben en de draad van het leven weer oppakken. Dat ik sommigen van hen later een keer in het dagelijks leven tegen kan komen, in een andere rol, en dan besef dat ik daar een stukje aan bij heb mogen dragen.  

Sonja: Dat mensen weer contact met hun lichaam durven te maken, zonder zichzelf meer te hoeven straffen. Dat er weer ontspanning kan ontstaan in het lichaam en iemand zich daarmee weer vrij gaat voelen om te gaan leven. De verandering die in het lichaam te zien is, soms letterlijk door de groei die patiënten maken, maar vaak meer indirect door een andere lichaamshouding, mimiek en daarmee uitstraling. Dat is een heel mooi om dit proces mee te mogen maken.

Hulpverlener gezocht. We hebben inmiddels verschillende GGZ instanties uitgenodigd mee te werken aan Zielzorgers. We wachten nog op reacties. Is er een hulpverlener waar JIJ benieuwd naar bent voor de serie ZIELZORGERS? Het verhaal achter welke hulpverlener zou jij graag willen lezen? Laat het ons weten en wie weet vind je dit dan binnenkort op Proud2Bme.